Her gün ne kadar okuma yaptığınızı düşünün.
Belki dünyada neler olup bittiğini öğrenmek için gazete okuyorsunuz. İş arkadaşlarınızdan gelen sayısız e-postaya bakıyorsunuz. Ve normal bir günde kitap, rapor, teklif, süreli yayın ve mektup okuyorsunuz.
Genel tabloya baktığınızda, okuma, öğrenme ile ilgili en çok kullandığınız beceridir. Aynı zamanda 12 yaşına geldiğimizde çoğumuzda doğal olarak yerleşen bir beceridir. Sonuç olarak kitapları okuyup anlayabiliyorsak iyi bir okuyucu olmamız gerekir değil mi?
Belki de durum bu değil. Günlük yaşamımızda okumanın tükettiği zamanı ele aldığımızda belki de becerilerimizi iyileştirebiliriz ve iyileştirmeliyiz.
Peki daha iyi bir okuyucu olmak neyi içeriyor? Okumada daha hızlı ve etkili olurken, hala okuduğunu anlayabilmedir. Bu yazıda, bunu nasıl başarabileceğine ve zayıf okuma alışkanlarınızı nasıl değiştirebileceğinize bakacağız.
Nasıl Okuyoruz
Günün büyük bir kısmını okumaya ile geçirmenize rağmen nasıl okuduğunuzu hiç düşündünüz mü? Gözleriniz harf şekillerini nasıl anlıyor ve bu harfleri anlayabileceğiniz cümle formlarına nasıl sokuyor?
Gerçekten bu konu hakkında düşündüğünüzde okumanın oldukça karmaşık bir beceri olduğunu fark edersiniz. Daha önceleri bilim adamları okurken iki gözünüzün de kelimedeki belirli harflere odaklandığına inanıyordu. Son zamanlardaki araştırmalar durumun bu olmadığını göstermiştir.
Bilim adamları şu anki araştırmalarında her bir gözün genellikle ayrı iki karakter üzerine odaklanma olarak aynı anda farklı harflere odaklandığına inanmaktadır. Beyin bu iki görüntüyü birleştirerek kelime formunu oluşturmaktadır. Bu durum sayfalar arasında gezinirken neredeyse anlık olarak gerçekleşir.
Hızlı Okumanın Avantajları
Birçok insan ortalama dakikada 150 kelimelik bir hızla okur. Bunun anlamı bir kitap veya belgedeki ortalama bir sayfayı okumanın 1-2 dakika sürmesidir.
Yine de dakikada 500 kelime hıza çıktığınızı düşünün. Tüm içeriği yarı sürede tarayabilirsiniz. Daha sonra size kalan zamanla diğer görevleri gerçekleştirebilir veya dinlenmek veya stres atmak için ekstra birkaç dakikaya sahip olabilirsiniz.
Hızlı okumanın diğer bir avantajı, argümanın genel yapısını daha iyi anlayabilmenizdir. Bu durum, işinizde ve kariyerinizde size büyük yarar sağlayacak “büyük resim” anlamasına yol açar.
Not:
Hızlı okuma faydalı ve değerli bir beceridir. Yine de bu tekniği kullanmanın uygun olmadığı durumlar olabilir. Örneğin önemli veya zorlayıcı metinleri yavaş bir şekilde okumak tüm detayları tam olarak anlamanızı sağlayacaktır.
Zayıf Okuma Alışkanlıklarını Yenmek
Eğer diğer birçok insan gibiyseniz, sizi yavaşlatan bir veya birkaç okuma alışkanlığınız vardır. Daha iyi bir okuyucu olmak bu kötü alışkanlıkları yenerek yeni, etkili okuma yöntemlerini öğrenmeyi gerektirir.
Aşağıda en fazla görülen kötü okuma alışkanlıklarını ele alıyoruz ve bunları nasıl yenebileceğimi tartışıyoruz.
İç Seslendirme
İç seslendirme okuduğun her kelimeyi kafanızda seslendirme alışkanlığıdır. Birçok insan bunu bir şekilde yapmaktadır.
İçten seslendirdiğinizde kelimelerin beyninizde söylendiğini duyarsınız. Bu gerektiğinden daha fazla zaman almaktadır, çünkü bir kelimeyi söylediğinizden daha hızlı anlayabilirsiniz.
Kafanızdaki sesi kapatmak için, ilk olarak ses olduğunu fark etmeniz gerekir (bu yazının ilk kısmını nasıl okudunuz?) ve daha sonra “konuşmama” üzerinde alıştırma yapmalısınız. Okumaya başladığınızda kendinize iç sesinizi kullanmayacağınızı söyleyin. Kötü alışkanlık kaybolana kadar bunu çalışmalısınız. Kelimeleri bloklar halinde okumak faydalı olacaktır çünkü blokları seslendirmek daha zordur. (Bu konu hakkında daha fazla bilgi için aşağıya bakın)
İç sesinizi ortadan kaldırmak bile okuma hızınızı önemli ölçüde arttırabilir. Aksi halde konuşma ile aynı hız olan dakikada ortalama 250-350 kelimede kalırsınız. Bu bariyeri aşmanın tek yolu kelimelerin kafanızda tek tek söylemeyi engellemektir.
Kelime Kelime Okuma
Kelime kelime okumak sadece yavaş değildir. Aynı zamanda ayrı ayrı kelimelere konsantre olduğunuzda, anlatılan konuyu genellikle kaçırırsınız. Her bir kelimeyi ayrı bir birim okuyan insanlar kelimeleri bloklar halinde hızlı bir şekilde okuyanlara göre daha az anlarlar. (Bu yazıyı okurken gözlerinizin nasıl hareket ettiğini düşünün. Her bir kelimeyi mi okuyorsunuz yoksa iki, üç veya beş kelimelik bloklar halinde mi okuyorsunuz?)
Bir kerede okuduğunuz kelime sayısını arttırmayı deneyin. Aynı zamanda metni gözlerinize daha yakın tutarak tekli odakla okuduğunuzda kelime sayısını önemli ölçüde arttırabilirsiniz. Her bir blokta ne kadar fazla kelime okursanız, o kadar hızlı okuyabilirsiniz!
Verimsiz Göz Hareketi
Yavaş okuyucular her bir kelimeye odaklanma ve her bir satırda ilerleme eğilimde olurlar. Göz bir kerede yaklaşık olarak 4 santimetre alanı kapsayabilir ve bu da yaklaşık dört veya beş kelimeye karşılık gelmektedir. Bu gerçekle ilgili olarak okuyucuların birçoğu her bir satırın sonundaki kelimeleri görmek için çevresel görüşlerini kullanmazlar.
Bu sorunu yenmek için okurken bakışlarınızı “yumuşatın” – yüzünüzü rahatlatıp bakışınızı genişlettiğinizde kelimeleri ayrı birer birim olarak görmek yerine bloklar halinde görmeye başlarsınız. Bu işlemde iyi hale geldikçe gözleriniz sayfa üzerinde daha da hızlı hareket edecektir.
Satırın sonuna geldiğinizde son kelime grubunu görmek için çevresel görüşünüz işi devralacaktır. Bu şekilde hızlı bir şekilde tarayıp bir sonraki satıra hızlı bir şekilde geçebilirsiniz.
Regresyon (Gerileme)
Regresyon metinleri gereksiz bir şekilde yeniden okumaktır.
Bazen insanlar okudukları kelimelere ve hatta cümlelere geri dönerek doğru okuyup okumadıklarından emin olmak isterler. Bunun gibi geriye gitme davranışını gerçekleştirdiğinizde, metinin akışını ve yapısını kaybedersiniz ve metnin tamamını anlamanız düşebilir.
Regresyon konusunda oldukça dikkatli olun ve gerçekten gerekmedikçe metinleri yeniden okumaktan kaçının.
Gözleriniz önceki cümleye gitme sayısını azaltmak için okuduğunuz satırlarda işaretçi kullanın. Bu parmağınız veya bir kalem olabilir. Gözleriniz işaretçinin ucunu takip edecek ve geriye dönüşleri azaltmaya yardımcı olacaktır. Bu yöntemi kullanarak okuma hızınız işaretçiyi ne kadar hızlı hareket ettirdiğinize bağlıdır.
Düşük Konsantrasyon
Eğer TV açıkken okumaya çalışıyorsanız, cümlenin kendisini bırakın bir kelimeye bile konsantre olmanızın oldukça zor olduğunu biliyorsunuz. Okuma dış bozucuların en az olduğu bir ortamda gerçekleştirilmelidir.
Okudukça konsantrasyonunuzu arttırmak için okurken birden fazla işi aynı anda yapmayı bırakın ve dikkat dağıtıcı öğeleri mümkün olduğunca kaldırın. Bu özellikle önemlidir çünkü kelime bloklarını bir araya getirirken ve iç sesinizi bastırmaya çalışırken, birkaç sayfa okuduğunuzu ve hiçbir şeyi adam gibi anlamadığınızı fark edebilirsiniz.
“İç dikkat dağıtıcı unsurlara” da dikkat edin. Eğer bir tartışmayı kafanızda yeniden canlandırıyorsanız veya akşam yemeği için ne yapacağınızı düşünüyorsanız, bu da bilgileri işleme becerinizi sınırlayacaktır.
İç ses aslında beynin okuduğunuza bağlı kalmasını sağlar ve insanlar bu nedenle aynı anda hem TV izleyip hem de okuduğunu söyleyebilir. Etkili bir okuyucu olmak için bundan kaçınmalısınız.
Okumaya Doğrusal Olarak Yaklaşmak
Bize, her bir kelimeyi, cümleyi, paragrafı ve sayfayı sırasıyla ele alarak soldan sağa ve aşağıya doğru okumak öğretilmiştir.
Bunu yaptığınız zaman temel bilgilere ek olarak destekleyici bilgilere de aynı oranda dikkat edersiniz. (Genellikle gerçekten bilmeniz gerekenden daha fazla bilgi size sunulmuş olur.)
Bunun üstesinden gelmek için sayfalarda başlıkları tarayabilir ve madde olarak ve koyu renkli yazılmış metinlere bakabilirsiniz. Yazarın anlatmak istediklerini kavramak için tüm metni okumanız gerektiğine dair bir kural yoktur. Bu nedenle hızlı bir şekilde tarama işlemi gerçekleştirerek nelerin gerekli olduğuna ve nelerin gerekli olmadığına hızlı bir şekilde karar verebilirsiniz. Kısa bir göz gezdirme yapın ve sadece temel kısımlara odaklanın.
Okudukça yazarın yazma nedenini göstererek ekstra bilgileri belirlemeye çalışın. Eğer anlatmak istediğini anlarsanız, örnek veya anekdotları okumanıza gerek kalmaz. Benzer olarak neleri yeniden okumanız gerektiğine karar verin. Önemli bir paragrafı yeniden okumak aynı konuyu anlatan sekiz paragrafı okumaktan çok daha iyidir.
Hızlı Okuma Başarısının Anahtarları
Hızlı okumanın “nasıl” olduğunu bilmek sadece ilk adım. Hızlı okumada iyi hale gelmek için pratik yapmalısınız. Zayıf okuma alışkanlıklarınızı yok etmek ve hızlı okuma becerilerinde uzmanlaşmak için birkaç ipucunu aşağıda sağladık.
Pratik, pratik, pratik – becerilerinizi düzenli olarak kullanmalısınız. Okumak birkaç yılınızı aldı ve okuma becerilerini geliştirmek de zaman alacak.
Başlangıç için kolay metinler seçin – hızlı okumaya başladığınızda zorlayıcı kitaplar seçmeyin. Roman veya seyahat yazısı gibi hızlı okusanız bile anlayabileceğiniz ve keyif alabileceğiniz metinler okuyun.
Hızlı okumayı doğru yapın – okuduğunuz her şeyde hızlı okumayı kullanamayabilirsiniz.
Yasal belgeler, yıllık raporlar veya sevdiklerinizden aldığınız e-postalar – bunları dikkatli bir şekilde ve iç ses kullanarak okumak daha iyi olacaktır.
Eğer mesajı tamamen anlamanız, bilgileri ezberlemeniz, detayları tartışmanız, incelemeniz gerekirse veya yazarın anlatmak istediğinden keyif almak isterseniz hızlı okuma yanlış bir yaklaşım olabilir.
Okuma hızınızı arttıracak işaretçi veya benzer bir araç kullanın – bir kağıt parçasını hızlı bir şekilde sayfanın alt kısmına çektiğinizde veya parmağınızı hızlı bir şekilde metin üzerinde dolaştırdığınızda, gözlerinizi ve beyninizi takip etmek için zorlarsınız.
Bir adım geri atın ve metnin yapısını kullanın – metnin yapısı ve organize edilme biçimini anlamak için bilgileri tarama, koyu renkle yazılmış kelimeleri arama ve yazarın bir konudan diğerine geçtiği noktaları belirleme bu yönteme dahil edilebilir.
Hızlı okumaya başladığınızda mevut okuma hızınızı işaretlemek önemlidir. Bu şekilde çalışmalarınızın işe yarayıp yaramadığını görebilir ve hızlı bir okuyucu olduğunuzda aile ve arkadaşlarınızı etkileyebilirsiniz.
Kilit Noktalar
Hızlı okuma öğrenilebilen bir beceridir. Genellikle okumayı öğrendiğinizden beri geliştirdiğiniz kötü alışkanlıkları yenmeyi içerir. Sadece hızlı bir okuyucu haline gelmek önemli nokta değildir – aynı zamanda daha etkili bir okuyucu haline de gelmelisiniz.
Hızlı okuma pratiği yaparken kelimeleri bloklarla okuma ve iç ses alışkanlığını bozma gibi uygulayabileceğiniz oldukça iyi teknikler vardır.
Hangi tekniği uygularsanız uygulayın her zaman okuma amacınızın farkında olmalısınız ve hızlı okumanın en uygun yaklaşım olup olmadığına karar vermelisiniz.
Doğru bir şekilde uygulandığında ve özenle çalışıldığında, hızlı okuma toplam verimliliğinizi önemli ölçüde arttırır, zaman kazanmanızı sağlar ve diğer alanlarda etkili bir şekilde çalışmanıza izin verir.
